Het laatste weekend van oktober willen we in Wijkcentrum Ru Pare benutten om plannen te maken voor het terugpakken van de stad. We hebben een programma van workshops, debatten en presentaties bedacht, in de hoop dat er mensen aan deelnemen die zich willen organiseren en acties willen voorbereiden om weer een stad te krijgen die toegankelijk is voor iedereen die daar wil wonen, (samen)werken en zich wil vermaken. Dat niet meer de portemonnee bepaalt of je daar hoort, maar de buurt en haar bewoners.
We organiseren dit nadrukkelijk als begin van een serie bijeenkomsten, omdat we niet denken dat je iets oplost met alleen eenmalige bijeenkomsten vol geleuter. We moeten vooral een proces van zelforganisatie en onderzoek en plannenmakerij in gang zetten, en willen graag van de deelnemers horen hoe we dat het beste kunnen doen en welke inhoud er nog meer moet komen.
Vrijdag 25
We beginnen op vrijdag 25 oktober. Overdag komen daar ‘militante onderzoekers’ uit verschillende Europese landen bij elkaar om aan hun onderzoek te werken naar de ‘International Landlords’ en wat we daar tegen kunnen ondernemen. Ze presenteren en bespreken hun bevindingen vrijdagavond van 19-20.30 uur en public (voertaal: Engels, vertaling naar het Nederlands mogelijk).
Activisten en (buurt)bewegingen proberen in kaart te brengen wat er aan financiele krachten in hun respectievelijke steden actief is en hoe die de woonrechten van de lokale bevolking aantasten. Er is met name onderzoek gedaan naar de internationaal opererende ‘large international landlords.’ Rita Silva uit Portugal vertelt over Apollo, Manuel Gabarre (Spanje) over Blackstone en Knut Unger (Duitsland) over Vonovia. We zullen horen wat de gevolgen zijn van het instappen van dit soort bedrijven voor de woon-omstandigheden. In sommige Europese landen zijn dergelijke bedrijven minder actief. Daaronder valt ook Nederland dat nog steeds een relatief groot en afgeschermd sociale huur-bestand heeft. De vraag (die aan bod komt) is of dit op den duur ook aan ‘de markt’ ten prooi zal vallen of niet. En natuurlijk hebben we het ook over de mogelijkheden voor structurele alternatieven, wat we onder de noemer Socialise Housing across Europe hebben samengevat.
Daarna (vanaf 21:00) is er in Ru Pare de Open Mic onder aanvoering van Tijdelijke Toon met als onderwerp: Van wie is de stad?/ReTakeTheCity-editie
Zaterdag 26 oktober
Zaterdag 26 oktober (‘s ochtends en ‘s middags): De Europese Olifant in de zaal
Officieel ‘gaat’ de Europese Unie niet over het huisvestingsbeleid, want dat is een competentie van de lidstaten. Maar in werkelijkheid is veel van de regelgeving in de EU in het voordeel van privatisering en commercialisering (en financialisering) van de huisvesting. Toch is hier weinig aandacht voor van de kant van woonactivisten, die vaak al genoeg te doen hebben. Om deze olifant bij de slurf te pakken, is er het afgelopen jaar door een aantal activisten uit huisvestingsbewegingen een eerste manifest met eisen uitgebracht, begeleid door een filmpje dat in meerdere talen is ondertiteld (zie: aankondiging BPW)
Tijdens twee workshops op zaterdag 26 oktober wordt dit onderwerp verder uitgediept en bediscussieerd. Het doel is dat we een onderbouwde analyse maken van het Europese beleid en eisen formuleren die de socialisering van de huisvesting bevorderen.
De eerste workshop is van 11-12.30 uur (dus vóór de officiële opening van het evenement), de tweede van 14-17.00 uur
Voertaal: Engels
Zaterdag is er om 12:00 inloop-met-lunch en om 13:00 trappen we af met een exposé van Angela Wigger (politiek econoom van de Radboud Universiteit in Nijmegen)
De genadeloze markt en haar tegenhangers
De neoliberale kapitalistische economie heeft van de stad een economisch strijdperk gemaakt, en van huisvesting een genadeloze markt. Dit heeft enorme gevolgen voor de stad en wie daar nog wel en geen toegang toe heeft. Hoe dit zo gekomen is, en wat de situatie momenteel is, en wat we derhalve voor de nabije toekomst kunnen verwachten, wordt uit de doeken gedaan door Angela Wigger, politiek econome aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Daarna begint een serie van 2 x 3 workshops: over huurders, de vluchtelingen in ons midden, woningcorporaties en wooncoöperaties, de kosten van klimaatbeleid, en het bestempelen van de groene zone tussen de Nieuwe Meer en de Haarlemmerweg als een Amsterdamse “Zone À Défendre” (ZAD)
De deelnemers aan het militant research-netwerk beginnen al om 11:00 met een eigen workshop over de EU en de vastgoedmarkt. Deze is voor iedereen toegankelijk en gaat van 14:00-17:00 verder. Doel is om een serie eisen te formuleren op Europees gebied, om de wens tot socialisering van de huisvesting in heel Europa mogelijk te maken.
De andere workshops zijn:
1) Hoe kunnen we coöperatie-modellen inzetten om resultaten te realiseren in de woonstrijd?
Woningzoekenden en huurders zijn zeker geïnteresseerd in nieuwe, directere vormen van zeggenschap over hun woningen. Dit is misschien niet voor iedereen een optie, maar voor hen die autonomie en delen hoog hebben zitten bieden coöperatieve huisvestingsmodellen aanknopingspunten om – meestal niet op de korte, maar zeker op de wat langere termijn – zeggenschap op maat te creeren. Dit kan een wapen zijn tegen verdere gentrificatie en verkoop, maar ook tegen verdere verloederingsstrategieën van de woningcorporaties.
In deze workshop worden twee types coöperaties belicht: de coöperatie die zich ten doel stelt nieuwbouw te realiseren en de coöperatie die het beheer van bestaand corporatiebezit wil overnemen.
Hoe pak je zowel het ene als het andere model aan om te komen tot een realistische kans op slagen?
Kunnen we een dergelijke aanpak ook inzetten als actiemiddel bij de voorgenomen sloop/nieuwbouw, waarbij corporaties en andere bezitters inzetten op precaire tijdelijke woonvormen?
2) Hoe pakken we de corporaties terug? Van huurder tot klant en weer terug
De afgelopen vijftien jaar is de positie van de huurders financieel verder verslechterd als gevolg van een combinatie van lobby-werk van commerciële vastgoedbelangen, rechts crisisbeleid (de verhuurdersheffing), EU-beleid mbt staatssteun, nieuwe huur- en huurprijswetgeving, en verdere residualisering van de woningen van de corporaties. Daardoor is een groot deel van de huurders in financiële problemen geraakt.
Welke eisen stellen we en hoe kunnen we werken aan het weer terugpakken van wezenlijke invloed op het beleid van de besturen/bestuurders van de woningcorporaties? Welke actiemiddelen hebben we en hoe kunnen we ons organiseren om de gewenste resultaten (geen gentrificatie/geen verkoop/ geen afwenteling van de kosten van verduurzaming op de huurders enz.) af te dwingen?
Kunnen prestatieafspraken daarin een centrale rol spelen? Of zijn ze onderdeel van een repressief-tolerant systeem? Deze en andere vragen en mogelijke oplossingen komen in deze workshop aan de orde. De bezetting van de Borgerstraat 75 mag en kan als inspiratie dienen!
3) Solidariteit met mensen zonder verblijfspapieren
Het repressieve migratiebeleid van de EU en van Nederland veroorzaakt steeds grotere ellende. Grote groepen migranten worden, als ze er al in slagen om ‘Fort Europa’ binnen te komen, gedwongen om als ongedocumenteerden onder zeer slechte omstandigheden te leven. Sommige steden en streken proberen met pleisteroplossingen iets aan deze situatie te verbeteren, maar dat is veelal niet genoeg om ongedocumenteerden hun basis-levensvoorwaarden te geven, laat staan een prettig leven met zelfbeschikking.
Bij het ‘terugpakken van de stad’ dient de thematiek van uitsluiting van ongedocumenteerden (en andere slachtoffers van het systeem) voorop te staan. Allereerst is er natuurlijk de noodzaak van politieke eisen voor structurele verandering van het migratiebeleid. Daarnaast kunnen buurtbewegingen en huisvestingsactivisten ook steun aan ongedocumenteerde migranten een vaste plek in hun actieprogramma geven. Bijvoorbeeld door de eis neer te leggen om van goede, toegankelijke huisvesting voor iedereen een prioriteit te maken. Samenwerking met migrantengroepen, hen erbij betrekken en bij hun strijd betrokken raken is waar we het in deze workshop over gaan hebben.
4) De mythe van ‘duurzame warmte’: valstrikken, verzet en alternatieven
Energiebedrijf Nuon/Vattenfall is bezig met de bouw van een biomassa-warmtecentrale in Diemen. Deze warmtecentrale zal afhankelijk worden van houtpellets (geperste korrels) van gekapte bossen uit het buitenland, en is bedoeld voor Amsterdamse stadswarmte.
Wat kunnen we doen om de plannen te stoppen, en hoe kunnen we samen bouwen aan schone alternatieven? Mischa van Amsterdam Fossielvrij neemt je mee in de wereld van corporatisme, greenwashing en andere obstakels op de weg naar duurzame alternatieven voor aardgas.
5) Een “Zone À Défendre” voor Amsterdam
Tussen het Nieuwe Meer en de Haarlemmerweg ligt een prachtige groene zone, ingeklemd tussen het steeds verder uitdijende Amsterdam en het groeimonster Schiphol. Onderdeel van deze groene zone is de Lutkemeerpolder, die ten prooi dreigt te vallen aan de grootheidswaanzin van de metropoolregio Amsterdam. Volgens de gemeente moet hier een nieuw distributiecentrum verrijzen, waarvoor de vruchtbare kleigronden van de polder moeten worden opgeofferd. Tegelijkertijd staan er in het programma-akkoord van het na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018 aangetreden ‘groene’ en ‘progressieve’ gemeentebestuur mooie volzinnen over de verduurzaming van Amsterdam en het verkorten van de voedselketen, door landbouw in de omgeving van de hoofdstad te stimuleren. Theorie en praktijk staan hier dus op gespannen voet met elkaar.
Hoe zou het zijn als we de groene zone tussen Amsterdam en Schiphol bestempelen als een “Zone À Défendre,” naar analogie met de Franse voorbeelden waarbij kostbare natuurgebieden in bescherming worden genomen tegen de meedogenloze mars van de vooruitgang? Zou deze ZAD niet naadloos passen in het door de gemeente uitgesproken streven naar lokale voedselproductie?
Van 17-18.00 uur houden we een plenaire vergadering om vervolgstappen te bespreken, gevolgd door een gezamenlijk diner (18:30)
Om 20:00 is er een publieksprogramma vol verbluffende staaltjes stad-veroveren-van-onderop in binnen en buitenland. Aan bod komen onder meer de campagnes tegen Vonovia in Duitsland en Blackstone in Barcelona. We horen een van de initiatiefnemers uit Berlijn van een campagne om huizen van speculanten te gaan onteigenen, en kijken vooruit naar de Internationale Actieweek voor Woonruimte-voor-iedereen, eind maart 2020. Er is ook muziek, en natuurlijk komen de lokale campagnes voor de Lutkemeerpolder en de Borgerstraat aan bod.
Gespreksleider: Chris de Ploeg
Zondag 27 oktober
Zondag 12:00: Lunch en een exposé door Boudewijn Rückert over de woonstrijd door de eeuwen heen
Boudewijn Rückert, ervaren huisvestingsactivist en chroniqueur van de stedelijke ontwikkelingen in Amsterdam, vertelt hoe de huisvesting in Amsterdam al eeuwenlang een strijdperk is en hoe georganiseerde bewegingen die de confrontatie hebben gezocht met de uitbuiting van de woningnood in het verleden grote successen hebben geboekt. Boudewijn geeft een schets van die bewegingen en eindigt met de constatering van VVD-corifee Stef Blok dat we nu wel klaar zijn met de volkshuisvesting en dat alles verder overgelaten kan worden aan ‘de markt.’
Daarna, om 14:00, krijgen we het grote debat over de Fearless Cities. Daar komen mensen uit heel Europa aan het woord die ervaring hebben gehad met samenwerking met progressieve lokale stadsbesturen.
Who is afraid of the fearless city?
Sinds de verkiezingsoverwinning van de actiepartij Barcelona en Comu in Barcelona (met aan het hoofd voormalig huisvestingsactiviste Ada Colau) en vergelijkbare ontwikkelingen in Madrid en andere Spaanse steden, staat het ‘municipalisme’ of ‘communalisme’ weer in de schijnwerpers. Ook Amsterdam heeft zich bij het gezelschap der Fearless Cities gevoegd en een mooie verklaring uitgevaardigd over bestuurlijke pretenties die een eerlijker stad zouden moeten doen ontstaan. Ondertussen zijn er uitvoerige ervaringen van sociale bewegingen en hun activisten met die progressieve lokale besturen. Wat levert het op, en wat is de prijs die bewegingen moeten betalen voor hun deelname? Wat is het verschil tussen de situatie in – bijvoorbeeld – Barcelona, waar de campagne echt van onderop kwam, uit de buurtbewegingen die uit de pleinbezettingen waren ontstaan, en de situatie in Amsterdam, die volledig topdown is?
Op deze vragen hopen we antwoorden te krijgen, met de inbreng van activisten uit Spanje, Griekenland en Duitsland.
Gespreksleider: Fatima Faid (Haagse Stadspartij)
Voertaal: steenkoolengels
Dit alles in Ru Pare, Chris Lebeaustraat 4 te Amsterdam
Spreektaal is doorgaans Nederlands, soms Engels, en vertaling is steeds mogelijk.
Toegang is gratis, donaties worden zeer op prijs gesteld.
Voor meer informatie: https://retakethe.city/