In Duitsland zijn enkele van de grootste woonconcerns van Europa ontstaan, die massaal woningen hebben opgekocht om ze zo duur mogelijk te verhuren. In Berlijn hebben huurders en buurtactivisten zich in veel wijken georganiseerd om zich te weer te stellen tegen huurverhogingen en ontruiming. En nu bereiden ze zich voor om een referendum af te dwingen om de concerns te onteigenen.

Het Berlijnse dagblad Tagesspiegel heeft een enquête laten uitvoeren onder bewoners van de stad, waaruit bleek dat een meerderheid van de bewoners voor onteigening is.

Een citaat uit de krant:

“Een referendum over de onteigening van Deutsche Wohnen (DW) en andere vastgoedbedrijven in Berlijn, die in de lente zal beginnen met een handtekeningen-inzameling, wordt gesteund door de meerderheid van de Berlijners. 54,8 procent van de bevolking vindt het juist “dat er inspanningen zijn om huisbazen te onteigenen tegen compensatie”.

De krant schrijft dat “Twee maanden geleden diende het initiatief “onteigening van Deutsche Wohnen & Co“ haar voorstel voor een “socialisatiewet” in bij het stadsbestuur (Senatsinnenverwaltung), die verantwoordelijk is voor referenda. De overheid is nu verplicht om een kostenraming voor te leggen voor de vereiste onteigening van alle particuliere woningbouwbedrijven die meer dan 3000 woningen bezitten.”

Als de kostenraming van het stadsbestuur binnen is, kan het referendum-comité beginnen met het verzamelen van de minimaal 20.000 handtekeningen, die nodig zijn om het referendum te laten doorgaan. Vervolgens zal het referendum binnen twee jaar gehouden moeten worden.

Eerder liet dezelfde krant al uitzoeken of de onteigening van vastgoedbedrijven wettelijk in de haak is (eerder hebben de bewoners van Berlijn namelijk gestemd voor het terughalen van de geprivatiseerde energievoorziening. Een grote meerderheid stemde voor, maar het referendum haalden (net) niet de drempel van 25% van de stemmen om rechtsgeldig te worden. (zie wikipedia)

Volgens de juristen en experts die de krant heeft geraadpleegd, zit het wetsontwerp van de referendumgroep goed in elkaar. Als het allemaal doorgaat, zouden er ruim 200.000 woningen geresocialiseerd worden, allen in bezit van grote concerns. Maar die zullen zich met hand en tand tegen de onteigening verzetten en de rechtbank gebruiken om het besluit aan te vechten.

De groep die het referendum voorbereidt legt op een website uit wat de achtergrond is van de poging, en waarom de onteigening van DW nodig is. Redenen zijn onder meer dat het woningbedrijf haar bezit laat verloederen en als enige doel heeft om de huren zo hoog mogelijk te maken.

Zie ook de website van de Huurders van DW.

Overigens opereren de grote woonconcerns in toenemende mate internationaal. Onlangs was er sprake van dat het Duitse vastgoedfonds LEG Immobilien bezig zou zijn met de overname van circa 10.000 Nederlandse huurwoningen van Round Hill Capital. Andere gegadigden zouden “volgens partijen dicht bij het verkoopproces de Duitse belegger Vonovia uit het Duitse Bochum en het Nederlandse Orange Capital Partners uit Amsterdam” zijn.

Later werd dit bericht in de vastgoedmedia weer gerelativeerd: de deal zou nog niet rond zijn. Al langer was bekend dat Round Hill, dat de afgelopen jaren veel vastgoed in Nederland heeft opgekocht en met name in het uitbaten van studentenhuisvesting is geïnteresseerd, weer van zijn panden af wil.

Een andere bekende – en in Duitsland beruchte – Duitse huizenopkoper, is Vonovia, die al de grootste particuliere huizenbezitter in Oostenrijk is geworden.

In een toespraak bij de jaarcijfers (pdf), vorige maand, gaf CEO van Vonovia Rolf Busch een kijkje in hun andere Europese avonturen, “al bedraagt die maar 10% van ons portfolio”. Hij verklapt dat ze vier landen hebben uitverkoren om in te opereren, waarvan eentje Nederland is. (we have identified four markets in addition to our German hom market where we believe it can, not must, make sense to grow because of the significant overlap with the German residential market dynamics. I would exclude all other markets for the time being. But even among these four, we are at very different stages.)

Naast Oostenrijk vinden ze vooral Frankrijk interessant omdat daar zoveel “concentrated ownership” is (bedoeld wordt: de sociale huursector in semi-publiek bezit). Wettelijke hindernissen (lees bescherming van de publieke sector) voorkomen echter dat ze zich op die markt begeven. “Any substantial investment would require legislative changes first”. Als derde is Zweden de oogappel : ¨here we have a good exposure via Victoria Park”. (*)

Nederland zou de vierde doel van Vonovia zijn, al zijn ze daar nog niet echt actief As for the Netherlands, we like the market but we’re not actively engaged. If we’re contacted, we’ll take a serious look but it is not a focus at this point.

———-

globalinfo is, als partner in de coalitie Citizens for Financial Justice een informatieproject begonnen over de financialisering van huisvesting. Daarvoor is een speciale website in het leven geroepen: globalhousingdebt.org

*) Zweden heeft zijn voormalige goed functionerende volkshuisvesting in de jaren negentig volledig in de uitverkoop gegooid, en heeft geleid tot enorme stijging van de ongelijkheid (en teloorgang van de welvaartsstaat en de aanpalende sociaaldemocratie). Zie daarover dit mooie stuk in Trouw.